Detalji predmeta

• Stanje Polovno

Crkva Svetog Đorđa u Kruševcu (1904-2004.)
Protojerej prof. dr Predrag Puzović
Izdavač: Crkva Svetog Đorđa, Kruševac 2004;

Detaljnije:
tvrd povez, strana 198, ilustracije, 20cm, stanje: odlično.

Saborna crkva Svetog Đorđa (Georgija) u Kruševcu je glavni i najveći pravoslavni hram u Kruševcu. Saborna crkva u Kruševcu je sedište Eparhije kruševačke Srpske pravoslavne crkve.

Istorijat
Najraniji podaci o novoj crkvi Svetog Đorđa su iz 1865. godine. Te godine su za 362 cesarska dukata kupljeni kućevni placevi od Stojana Petrovića, Alekse Marića i Živka Ilića za gradnju nove crkve. Međutim, zbog poteškoća oko isplate naknada za placeve gradnja je odgođena dve decenije.

Od 1873. pa sledećih 12 godina u dostupnim dokumantima nema podataka o gradnji crkve Svetog Đorđa u Kruševcu. Iz spiska planova izrađenih crkava u Kraljevini Srbiji, koji se čuva u arhivu SANU, saznajemo da je zidanje nove crkve počelo tek 1885. godine. Crkva Svetog Đorđa bila je 1898. godine ozidana i stavljena pod krov.

Tri zvona za novu crkvu plaćena su krajem 1902. godine. Ministar prosvete i crkvenih dela je 9. novembra 1902. godine odobrio ovaj izdatak.


Pogled na crkvu iz Dositejeve ulice
Posle dosta problema, ugovor za izradu ikonostasa je zaključen 5. februara 1903. godine. Na drvenim pregradama ikonostasa izveden je u duborezu biljni ornament, naročito bogat oko prestonih ikona. Na ikonostasu su očuvane prvobitne ikone do danas. Iako je ugovorom za izradu ikonostasa angažovan jedan živopisac, Živko Jugović, u slikarstvu ikonostasa stilski se jasno razlikuju dve celine. Postoji velika razlika u stilu između gornjih i prestonih ikona. To je pojedine naučnike, među kojima Pavla Vasića, navelo na zaključak da su to radovi dvojice slikara. Sve upućuje, kaže P. Vasić „da su gornje ikone rad Živka Jugovića, a prestone ikone verovatno Milana Milovanovića“. Milovanović je verovatno radio ikone za crkvu Svetog Đorđa po svršetku Akademije u Minhenu, po svoj prilici u leto 1903. godine.

Na zidovima hrama urađeno je 12 fresaka. Za sada se ne zna ko je radio ove freske. U Letopisu je izneta pretpostavka Branka Milenkovića iz Kruševca, rođenog 1897. godine, da je ove freske radio italijanski umetnik Arminije, koji je Milenkoviću poklonio jednu lepu ikonu Sv. Spiridona na platnu.


Fasada je 2019. godine okrečena u jarku crvenu boju
Crkva je bila završena 1904. godine.

Izvori
[1]
Spoljašnje veze
Zvanična stranica Eparhije kruševačke
Hram nadsvođen istorijom i večnošću (SPC, 12. decembar 2022)
pru
Saborne crkve Srpske pravoslavne crkve
Podignuti u 18. veku
Temišvar (1745—1748)Sremski Karlovci (1758—1762)Sentandreja (1756—1763)Pakrac (1743—1768)Vršac (1728—1785)Dalj (1799)
Podignuti u 19. veku
Karlovac (1785—1803)Požarevac (1819—1823)Šibenik (1810—1827)Šabac (1826—1831)Zaječar (1834)Kraljevo (1824—1839)Beograd (1837—1845)Novi Sad (1851)Vranje (1858—1860)Zagreb (1866)Pirot (1868—1870Niš (1856—1872)Mostar (1863—1873)Sarajevo (1859—1874)Negotin (1872—1876)Tuzla (1874—1882)Kragujevac (1869—1884)Prizren (1856—1887)Bosanski Petrovac (1890)Prijepolje (1890)Nikšić (1895—1900)
Podignuti u 20. veku
Kruševac (1885—1904)Trebinje (1888—1908)Banja Luka (1925—1929)Leskovac (1922—1931)Uroševac (1929—1933)Njujork (1850—1944)Kanada (1964—1965)Podgorica (1993—1999)
Podignuti u 21. veku
Banja Luka (1993—2004)Valjevo (1992—)Priština (1995—)Bar (2006—2016)Zvornik (2008—)Pale (2008—)
Kategorije: Crkve Eparhije kruševačkeSaborni hramovi Srpske pravoslavne crkveVerski objekti u KruševcuSrpsko-vizantijski stil