Detalji predmeta

• Stanje Polovno

Grac (nem. Graz), ranije poznat i kao Gradac, je drugi po veličini grad u Austriji, smešten u jugoistočnom delu države. Grac je upravno, privredno i kulturno središte pokrajine Štajerske, gde čini zaseban gradski okrug.

Grac
nem. Graz
GrazerRathaus-edit.jpg
Gradska većnica u Gracu
Grb
Administrativni podaci
Država
Austrija
Savezna država
Štajerska
Stanovništvo
Stanovništvo
‍
—
255.354
— gustina
2.001,83 st./km2
Aglomeracija
291.574
Geografske karakteristike
Koordinate
47° 04′ 13″ SGŠ; 15° 26′ 20″ IGD
Vremenska zona
UTC+1, leti UTC+2
Aps. visina
353 m
Površina
127,56 km2
Grac na mapi AustrijeGracGrac
Grac na mapi Austrije
Ostali podaci
Gradonačelnik
Sigfrid Nagl
Poštanski broj
8010, 8020, 8036, 8041, 8042, 8043, 8044, 8045, 8046, 8047, 8051, 8052, 8053, 8054, 8055
Pozivni broj
316
Registarska oznaka
G
Veb-sajt

Grac je poznat po starom gradskom jezgru, jednim od najočuvanijih u srednjoj Evropi, zbog čega je 1999. godine stavljeno na listu kulturne baštine Uneska, a 2010. mu je pridodat i dvorac Egenberg. Druga posebnost grada je naglašena „obrazovno-univerzitetska“ funkcija grada, po čemu je Grac poznat širom Evrope.

2003. godine Grac je sam bio kulturna prestonica Evrope.


Panorama Graca
Sadržaj
Poreklo naziva
Uredi
Grad duguje ime nekadašnjem slovenskom stanovništvu, koje mu je dalo ime Gradac po maloj tvrđavi na gusto pošumljenom brdu. Kasnije je ovaj naziv ponemčen u Grac. Naziv Grac javlja se prvi put 1128. g.

Prirodne odlike
Uredi

Dvorac Šlosberg

Graz, Georg Matthäus Vischer (1670)

Grac, Mura i Alpi

Srednjovekovna gravira grada

Glavni gradski trg

Dvorac Šlosberg na brdu iznad staroig grada

Gradska katedrala

Zdanje rektorata Univerziteta u Gracu
Grac se nalazi u jugoistočnom delu Austrije, blizu slovenačke granice (oko 30 km). Tako je Gracu najbliži veći grad slovenački Maribor na 50 km udaljenosti južno od grada. Prestonica Beč udaljena je oko 200 km severno ili 2 i po časa vožnje.

Reljef: Grac se smestio na strateški važnom mestu u južnom podgorju Alpa. Tu se dolina reke Mure, dotle stišnjena među Alpima, širi u štajersku ravnicu, krajnje zapadni obod Panonske nizije. Gradsko jezgro se upravo obrazovalo na prvim bregovima i brdima Alpa, sa kojih se lako mogla nadgledati južno razastrta ravnica.

Klima: Klima u gradu je umereno kontinetalna sa blagim uticajem planinske klime sa obližnjih Alpa (pravac duvanja vetrova, zimski sneg). Prosečna godišnja temperatura je 9,4 °C, a prosečna količina padavina je 818 mm sa 92 kišna dana godišnje. Osunčanost grada iznosi 1890 časova godišnje i ona je veća nego kod drugih austrijskih gradova zbog uticaja Sredozemlja.

Vode: Kroz grad protiče reka Mura, koja ovom mestu izlazi iz alpskih dolina u ravničarsko područje oboda Panonske nizije.

Istorija Graca
Uredi
Prvi tragovi ljudi na prostoru Graca vežu se još za praistoriju. Međutim, tek se dolaskom Južnih Slovena na ove prostorima javlja prvo stalno naselje. Tada naselje dobija slovenski naziv gradac što je naziv za malu tvrđavu. Najstarije naselje na ovom prostoriju je iz 800. godine nove ere. U 12. veku Nemci se naseljavaju na ovom području i osnivaju Štajersku marku, kao pograničnu oblast ka slovenskom življu na jugu i istoku. Tada grad i okolina dobijaju nemački karakter i gradec prelazi u grac.

U 14. veku Grac postaje središte Habzburške vlasti. U 16. veku u gradu se oseća uticaj italijanske renesanse, koji se i danas vidi u gradskoj matrici i staroj gradnji. Uovo vreme grad postaje kulturno i naučno središte. Tako je 1585. godine osnovan Univerzitet u Gracu, danas veoma poznat i cenjen. Tome ide u prilog i to da je Johan Kepler živeo i radio ovde. Upadi Turaka do Graca 1529. i 1532. godine nisu prekinuli procvat grada. Međutim, njegov procvat bio je usporen kasnije, proterivanjem protestanstskog stanovništva na sever, čime je grad izgubio dobar deo obrazovanog i stručnog življa. Ovo je nadoknađeno uticajem baroka kroz gradnju i opšte „kićenje“ grada.

Tokom 18. i 19. veka grad je dobio crte velegrada. Grad se proširio, počela je industrijalizacija, stigla je železnica. Takođe, grad je obogaćen novim bulevarima, palatama, crkvama, parkovima i drvoredima. Grad je dobio i brojne kulturne ustanove (pozorište, opera, muzeji, galerije).

Tokom Drugog svetskog rata Grac je bio bombardovan, pa 16% građevina u gradu bilo uništeno ili oštećeno. Na sreću, staro gradsko jezgro nije bilo značajnije taknuto, pa je sačuvano do danas.

Stanovništvo
Uredi
Demografija
1981. 1991. 2001. 2011.
243.166 237.810 226.244 261.726
Po proceni iz 2016. u gradu je živelo 283869 stanovnika.[1] i po tome je to drugi po veličini grad u državi. Gradska aglomeracija ima blizu 300.000 stanovika. Treba se naglasiti i to da u gradu živi dodatnih 40.000 studenata iz raznih zemalja sveta.

Kultura
Uredi
Grac je 2003. godine bio kulturni centar Evrope na raskršću severno-zapadne i jugoistočne Evrope. Kroz šetnju Gracom, može se uočiti da je grad u potpunoj harmoniji sa prirodom i nije lako odgovoriti na pitanje gde se parkovi završavaju, a gde počinju šume “zelene” Štajerske. Stari centar grada, koji je uređen sa mnogo ljubavi i sređen do detalja, osvojio je mnoge nagrade Saveta Evrope kao najbolji primer očuvanja urbanog nasledstva. Grac je grad italijanske renesanse.

Obrazovanje
Uredi
Glavni grad pokrajine Štajerske, Austrija, 320.000 stanovnika (popis 2006. godine). Ima 6 univerziteta sa 50.000 studenata, od čega 80% stranaca.
Staro zdanje pokrajinskog veća


Gradski tramvaj
Gradski tramvaj


Gradska opera
Gradska opera


Crkva sv. Katarine
Crkva sv. Katarine


Poznata ulica Burgase
Poznata ulica Burgase


Novi kulturni centar
Novi kulturni centar


Gradski park
Gradski park


Tipična ulica starog Graca
Tipična ulica starog Graca

Reference
Uredi
Statistik Austria: Bevölkerung zu Jahresbeginn 2002-2017 nach Gemeinden (Gebietsstand 1. Januar 2017)
Spoljašnje veze
Uredi

Grac na Vikimedijinoj ostavi.
Zvanični veb-sajt
Karta grada
Turistička služba grada
Tramvajski prevoz u Gracu