Detalji predmeta

• Stanje Polovno

Аутор - особа Knežević, Marko
Наслов Туристички ресурси и потенцијали Проклетија : монографска студија / Марко Кнежевић
Врста грађе књига
Језик српски
Година 1995
Издавање и производња Приштина : "Григорије Божовић", 1995 (Приштина : "Грачаница")
Физички опис 300 стр. : илустр. ; 24 cm
Други аутори - особа Vasović, Milorad (рецензент)
Stanković, Stevan (рецензент)
Збирка ǂБиблиотека ǂНаука / "Григорије Божовић", Приштина
ISBN 86-7019-152-0 (брош.)
Напомене Ауторова слика
Тираж 1.000
Стр. 295: Извод из рецензије / Милорад Васовић, Стеван Станковић
Биљешка о писцу: стр. 298
Библиографија: стр. 285-294.
Предметне одреднице Turizam -- Razvoj -- Prokletije
УДК 338.48-44(23.0)(497.115 Prokletije) planina planinski venac

Karakteristike Prokletija, površi, grebeni i prevoji, doline klisura i kanjona, gornje Polimlje, dolina gornjeg i kolašinskog Ibra, Rugovska klisura, dolina Dečanske Bistrice, pećine i mogućnosti razvoja turizma, smučarski tereni Prokletija, skijaški tereni Bogićevića i Starca, Djeravičko skijaški tereni, smučarski tereni Cakora M. Nicinata i Koprivnika, turistička vrednost, klima, temperatura vazduha, oblačnost, insolacija, vjetar, padavine, hidrografski potencijal za razvoj turizma, termomineralni izvori, reke, Lim, Ibar, pritoka Belog Drima, podzemni vodeni tokovi, jezera, Plavsko jezero, Ridsko jezero, Visitorsko i ostala glacijalna jezera, biljni i životinjski svet, šume i njihov sastav, lekovito bilje i poljsko-šumski plodovi, lovni i ribolovni turizam, lov na divljač, kulturno-istorijski spomenici, .. .

Biljni i životinjski svet

U blizini naselja Junik
Prokletije su uvek privlačile pažnju botaničara i drugih naučnika kao vrlo interesantan i neiscrpan prostor istraživanja. Na Prokletijama se ukrštaju tri osnovne fitogeografske regije severne hemisfere: Alpsko-visokonordijska, Eurosibirsko-boreo-američka i Mediteranska. Od podnožja do vrha izdvajaju se dva šumska i jedan travni sprat.[12] Listopadni šumski sprat počinje termofilnim brdskim područjem hrastovih šuma. Tu dominiraju šumske zajednice cera i sladuna. Iznad ovog nastaje mezofilno područje šuma hrasta kitnjaka u kojem se osim hrasta javljaju crni grab i crni jasen. Gornji deo listopadnog sprata čini područje bukovih šuma. Pojas četinarskih šuma u nižem delu čine jela i smrča, a u višem molika i munika. Šumski sprat se završava borom krivuljem, koji mestimično raste na visinama od preko 2000 m. Šume Prokletija predstavljaju značajan termoregulator, jer ublažavaju temperaturne ekstreme vazduha. Leti su izvor svežeg vazduha, a zimi ublažavaju niske temperature. Flora Prokletija u osnovi ima srednjoevropski karakter, ali je značajno prisustvo egzotičnih biljnih vrsta. Po raznovrsnosti flore Prokletije (sl.se mogu uporediti sa floristički najpoznatijim planinama Balkanskog poluostrva, kao što su Rila i Pirin u Bugarskoj. Retke biljne vrste molika, munika, forzicija, vulfenija, runolist i druge, su zaštićene zakonom. Na Prokletijama, Komovima i Bjelasici zastupljeno je nekoliko stotina lekovitih biljnih vrsta, od kojih se kao značajnije ističu 160 vrsta. Među njima veliki broj je lekovit ili jestiv. Oko 60 biljnih vrsta ovdašnje stanovništvo vekovima koristi za domaću upotrebu, tj. za lečenje raznih bolesti, za spravljanje čajeva, melema, ulja, sokova. Najčešće upotrebljavane vrste su: lincura, kamilica, glogov cvet, hajdučka trava, čemerika, nana, lipov čaj, pelin, mrazovac, zova, jaglika i ljubičica, a od poljskih i šumskih plodova borovnica.

Prokletije obiluju bogatom i raznovrsnom faunom sisara, ptica, riba, vodozemaca i insekata. Najzančajnije vrste divljači koje naseljavaju visokoplaninsku zonu Prokletija su: divokoza, srneća divljač, mrki medved i divlja svinja, a od ptica veliki tetreb, jarebica kamenjarka, lještarka i sivi orao. Od tzv. niske divljači zastupljene su sledeće vrste: zec, lisica, vidra, kuna, jazavac, tvor, veverica i dr. Po raznovrsnosti pernate i dlakave divljači Prokletije spadaju među najbogatije planinske masive u Evropi. U sklopu planinskog kompleksa Prokletija izdvajaju se tri ribolovna područja:

1. Plavsko-limski (mladica „blatnjača“, štuka, lipljen),
2. Ibarski (potočna pastrmka, krkuša, belica, lipljen, potočna mrena)
3. Pećko-dečanski (klen, mrena, skobalj, jegulja).
Kulturno-istorijski spomenici i stanovništvo

Pećka patrijaršija se nalazi u podnožju Prokletija
Ovde su se doseljavale i smenjivale razne civilizacije (grčka, rimska, ilirska i slovenska), koje su ostavile tragove svoga postojanja. Uz to, ovaj prostor je u prošlosti bio poprište burnih i dinamičnih istorijskih događaja, koji su se odrazili na karakter ovdašnjeg kulturno-istorijskog nasleđa. Tragovi materijalne kulture, odnosno kulturno-istorijske vrednosti, na ovom prostoru datiraju iz različitih perioda: praistorijskog, rimskog (antičkog), perioda srpske srednjovekovne države, perioda turske okupacije, perioda između Prvog i Drugog svetskog rata i perioda posle Drugog svetskog rata.

Da je šira oblast Prokletija bila naseljena još u praistorijsko doba, svedoče pronađeni ostaci iz tog perioda. Do sada su otkriveni ostaci iz mezolita (Trebački krš i dr.). Prvo značajnije nalazište Kremštice u selu Petnjiku kod Berana, gde su pronađeni ostaci neolitskog naselja sa temeljima kuća i brojnim fragmentima keramike. Drugo je Beran krš takođe kod Berana gde su otkriveni ostaci kuća, oruđa, igle, šila, noževi i dr. Najznačajniji ostaci iz rimskog perioda otkriveni su u selu Lušcu kod Berana, na obali Plavskog jezera i u Pećkoj banji. Na prisustvo Rimljana u ovom kraju ukazuju i neka groblja, za koja se smatra da su „latinska“. Doba srednjovekovne srpske države ostavilo je najznačajnije tragove materijalne i duhovne kulture. Među njima najveću vrednost imaju manastiri Visoki Dečani i Pećka patrijaršija.

U metohijskim mestima Dečani, Junik, Streoc i drugim, u kojima pretežno žive Albanci, karakteristične su stare balkanske kuće, tzv.metohijske kule. Među brojnim kućama stare gradske arhitekture, posebnu pažnju privlače: Tahir-begov i Jašar-pašin konak (kula) i kuća Protića u Peći, stara kuća brvnara u selu Loćane kod Dečana (smatra se najstarijom kućom te vrste na Kosovu i Metohiji). Prokletije, prostor na kome vekovima žive Srbi, Crnogorci, Albanci, Muslimani, Romi i dr., predstavlja specifičan ambijent u pogledu etnoloških elemenata, tj. bogat etnički mozaik i pravu riznicu narodnog blaga, gde se prepliću raznovrsni etnosocijalni motivi (preko 20 vrsta narodnih nošnji, bogatstvo folklorne muzike i folklornih igara, razni običaji i tradicionalno razvijena domaća i zanatska radinost).

Prokletije (Altin, Trojanske planine) su planinski venac u istočnoj Crnoj Gori, južnoj Srbiji (Metohija) i severnoj Albaniji.[1] Prokletije su visok planinski venac na jugoistočnom rubu Dinarskog planinskog sistema. Najviši vrh Prokletija Jezerski vrh visok 2.694 m je istovremeno i najviši vrh Dinarskih planina. Drugi po redu je Đeravica na Kosovu i Metohiji sa 2.656 m. Đeravica je ujedno i drugi najviši vrh Srbije. Najveći deo planina sa severne strane čini nacionalni park koji zauzima oko 1.000 km².

Geografski položaj i naziv
Srpske (severne) oblasti Prokletija počinju na Mokroj Gori i Suvoj planini na severoistoku i nastavljaju u blagom luku duž linije Istok – Peć – Dečani – Junik do reke Ribnik na jugoistoku. Zapadna granica je granica Srbije sa Crnom Gorom i Crne Gore sa Albanijom. Oblast obuhvata oko 40 odvojenih planina koje zajedno grade jedan od najvećih Dinarskih masiva. U poređenju sa drugim delovima Dinarskih planina, geološka građa Prokletija je složenija. Prisutni su krečnjaci i dolomiti, dijabaz-rožna formacija, bankoviti i masivni krečnjaci, argilošisti, peščari i konglomerati.

Prokletije su u prošlosti različito nazivane: „Beriseldi“, „Severnoalbanski Alpi“, „Alpi na jugu Evrope“, „Crnogorski Alpi“ i dr.[2] Današnji naziv u množini - Prokletije, koji označava veći broj planinskih venaca, prvi je uveo geograf Jovan Cvijić. Istražujući ovu planinsku grupu, on je primetio da ovdašnje srpsko stanovništvo naziva Bogićevicu, Greben, Bjelič, Karanfile i Trojan zajedničkim imenom Prokletije, što znači proklete planine. Ovaj naziv Cvijić je u svojim radovima proširio na čitav planinski venac počev od Skadarskog jezera pa sve do Ibra i Metohije. Naziv je danas prihvaćen u opštoj terminologiji i toponimiji. Albansko stanovništvo Prokletije naziva (alb. Bjeshkët e Nemuna) što u prevodu znači „proklete“ ili „zabranjene“ planine. Naziv Prokletije ima dvostruko etimološko značenje. Ono simbolizuje, ne samo prirodne odlike ovog prostora (krševitost, divljinu, neprohodnost), već i nekadašnje društveno-istorijske prilike koje su bile prisutne na ovom prostoru (lična nesigurnost, anarhija, razne opasnosti i dr.).

Đeravica

Vrh Đeravica (2.656 m).
Đeravica je sa 2.656 metara nadmorske visine drugi najviši vrh Srbije.[3] Ovaj vrh se nalazi u južnoj Srbiji, opština Dečani, pokrajina Kosovo i Metohija, iznad srednjovekovnog manastira Visoki Dečani. U neposrednoj blizini vrha se nalaze mnogobrojna lednička jezera, od kojih je najveće Đeravičko. Nalazi se na oko 2.200 metara nadmorske visine i iz njega ističe reka Ribnik (Erenik), koja protiče kroz Metohiju. Jezero ima oblik zuba, sa najvećom dužinom od 240 i širinom od 120 metara, dok mu je najveća dubina 3,8 metara. Stanište je nekoliko vrsta vodozemaca iz familije salamandrida, koji se hrane letećim insektima.

Najviši vrh Crne Gore Zli Kolac

Zli Kolac, najviši vrh Crne Gore
Zli Kolac (alb. Kolata e Keqe) planinski je vrh koji se nalazi na 2.534 metara nadmorske visine i predstavlja najviši vrh u Crnoj Gori. Najviši je vrh Prokletija u Crnoj Gori i nalazi se na samoj granici između Crne Gore i