Detalji predmeta

• Stanje Nekorišćeno

DRUGI SVETSKI RAT 75 GODINA KASNIJE 1-2

Urednik - Dalibor Denda, Bojan B. Dimitrijević, Dmitar Tasić

Izdavač - Institut za strategijska istraživanja, Beograd; Institut za noviju istoriju Srbije, Beograd; Institut za savremenu istoriju, Banja Luka

Godina - 2021

478 + 432 strana

24 cm

ISBN - 978-86-81121-30-6 978-86-7005-175-1 978-86-7403-256-5 978-99976-49-22-5 978-86-81121-31-3 978-86-7005-176-8 978-86-7403-259-6 978-99976-49-23-2

Povez - Broširan

Stanje - Kao na slici, tekst bez podvlačenja



SADRŽAJ:
Predgovor
Preface
Predislovie

І NA PUTU KA SVETSKOM SUKOBU / TOWARDS THE GLOBAL CONFLICT / НА ПУТИ К МИРОВОМУ КОНФЛИКТУ
SRĐAN MIĆIĆ - Jugoslavija, neutralnost Balkana ili ratni konflikt, septembar 1939 – februar 1940.
MILOŠ ŽIKIĆ - Grčko-italijanski rat i jugoslovenske vojne aktivnosti 1940. godine
ALEKSEJ TIMOFEJEV - Obaveštajna mreža NKVD/NKGB u Kraljevini Jugoslaviji uoči i za vreme Drugog svetskog rata
DALIBOR DENDA - Obaveštajna saradnja Kraljevine Jugoslavije sa zapadnim saveznicima (1939 – 1941)
VLADIMIR Lj. CVETKOVIĆ - Jugoslovensko/srpsko - rumunski odnosi tokom 1941. godine
VESNA ĐIKANOVIĆ - Između simbolike, ideologije i politike – 27. mart u političkom životu jugoslovenske emigracije u SAD tokom Drugog svetskog rata
SERGEJ ANATOLJEVIČ FALJKO - Proučavanje istoriografije o radu vojno-instruktorskih misija vodećih evropskih zemalja i SAD u međuratnom periodu (1918 - 1939)

II RAT I DIPLOMATIJA / WAR AND DIPLOMACY / ВОЙНА И ДИПЛОМАТИЯ
ALEKSANDAR ŽIVOTIĆ - SSSR i pitanje organizovanja oružanog otpora Nemačkoj okupaciji Srbije 1941.
ARPAD HORNJAK - Mađarska spoljna politika i okupirana Srbija u Drugom svetskom ratu
BORIS TOMANIĆ - Saradnja ravnogorskog pokreta sa bugarskim organizacijama i pojedincima
MILAN TERZIĆ - Jugoslovenska kraljevska vlada i pokret Draže Mihailovića: kompromisi prema partizanskom pokretu 1943-1944.
BOYAN ZHEKOV - Bulgaria and the Allies, 1943-1944: the Failed Attempt for an Armistice
DARIUSZ MISZEWSKI - The Polish Government-in-Exile plan to Establish on a Sustainable System of Peace and Security in Central Europe (1939-1945)

III OKUPACIJA I KOLABORACIJA / OCCUPATION AND COLLABORATION / ОККУПАЦИЯ И КОЛАБОРАЦИЯ
RADOSAV TUCOVIĆ - Organizacija i razvoj policije nacističke Nemačke u okupiranoj Srbiji (1941-1944)
NEBOJŠA STAMBOLIJA - Organizacija granične službe u okupiranoj Srbiji u Drugom svetskom ratu
ALEKSANDAR STOJANOVIĆ - Gradacija kolaboracije. različiti oblici i intenziteti saradnje sa okupatorom u Srbiji 1941–1944.
MARIJANA T. MRAOVIĆ - Kinematografska delatnost kao oblik propagande Nedićeve vlade u okupiranoj Srbiji 1941–1944. godine
MILOŠ TIMOTIJEVIĆ - „Dođite da ločete srpsku krv, hijene angloameričke!" savezničko bombardovanje Srbije 1943-1944. i propaganda kolaboracionističke štampe
ДМИТРИЙ АЛЕКСЕЕВИЧ ФРОЛОВ - Проблемы адаптации и особенности немецкого восприятия балканских добровольцев в войсках сс.
IV PATHE OPERACIJE I POKRETI OTPORA / WAR OPERATIONS AND RESISTANCE MOVEMENTS / ВОЕННЫЕ ОПЕРАЦИИ И ДВИЖЕНИЯ СОПРОТИВЛЕНИЯ
MANUEL STĂNESCU - Romanian-German Military Relations During the Campaign for the Conquest of Odessa, August-October 1941
ВАЛЕРИЙ НИКОЛАЕВИЧ ЗАМУЛИН, ВИКТОР ВАЛЕРЬЕВИЧ ЗАМУЛИН - Окружение германских войск в районе касторного и горшечного зимой 1943 г. начало формирования курского выступа
BLAŽ TORKAR - German Anti-Guerrilla Operations Against Slovenian Partisans: the Battle on the Mountain of Rdeči Rob (20-22 august 1944)
RADE RISTANOVIĆ - „Urbana gerila” – primer komunističkog i ravnogorskog pokreta otpora u Beogradu 1941–1944.
SLOBODAN ĐUKIĆ - Sremski front 1944–1945. godine
M. CHRISTIAN ORTNER - The Vienna Offensive, April 1945.
MARKO B. MILETIĆ - Uništavanje jugoslovenskih vojnoindustrijskih kapaciteta u toku Drugog svetskog rata
HELENE HELDT - The End of World War Two in Potsdam

V LIČNOSTI / PERSONALITIES / ЛИЧНОСТИ
NATAŠA MILIĆEVIĆ - Između kolaboracionizma i patriotizma: komesar Darko Petrović 1941–1944.
SANJA PETROVIĆ TODOSIJEVIĆ - Ko je bio Milisav Borđoški? Velika „provala" komunističke organizacije i partizanske akcije u Šapcu i okolini januara 1942. godine
ENA MIRKOVIĆ - Policajci – saradnici NOP-a u okupiranom Beogradu za vreme Drugog svetskog rata
ALEKSANDAR V. MILETIĆ - Politički šef vojne misije. Milovan Đilas u SSSR-u 1944.

VI POSLE RATA / AFTER THE WAR / ПОСЛЕ ВОЙНЫ
ALEKSANDAR RAKONJAC - Komunistička partija Jugoslavije, međunarodne okolnosti i konfiskacija imovine okupatora i njegovih saradnika kao mera revolucionarnog preobražaja društva (1944-1945)
DRAŽENKO ĐUROVIĆ - Revolucionarna vlast i izbjegličko pitanje u Bosni i Hercegovini 1945-1946. godine
MILJAN MILKIĆ - Jugoslovensko-italijanski pregovori o oslobađanju lica osuđenih tokom Drugog svetskog rata
IVANA DOBRIVOJEVIĆ TOMIĆ - U potrazi za boljom budućnošću. Naseljavanje kolonista u Vojvodini u prvim godinama nakon Drugog svetskog rata
TATJANA MILOŠEVIĆ - Genocid Nezavisne države Hrvatske nad srpskim narodom u istraživanjima Vojnoistorijskog instituta
NEVENA DAKOVIĆ, ALEKSANDRA KOLAKOVIĆ - Dransi i Staro sajmište: zašto i kako treba učiti o Holokaustu u 21. veku,
MILANA ŽIVANOVIĆ - Sećanje na učešće Rusa u pokretu otpora i oslobodilačkim operacijama u Jugoslaviji


"Fenomen Drugog svetskog rata još uvek privlači značajnu pažnju svetske akademske zajednice, predstavlja centralnu temu raznih i brojnih istraživačkih projekata i nastavlja da inspiriše pisce i filmske stvaraoce. Ono što ohrabruje jeste činjenica da se najveći i najkrvaviji globalni sukob ne analizira samo kao izolovani događaj, već kao deo šireg i dužeg istorijskog procesa obeleženog složenim uzrocima, ali i dubokim posledicama. Važni jubileji, kao što je 75-ta godišnjica završetka Drugog svetskog rata, pružaju nam priliku da predstavimo i nanovo ocenimo stanje u ovoj važnoj oblasti istorijskih istraživanja. U cilju obeležavanja tragičnih događaja i velikih ljudskih gubitaka u Drugom svetskom ratu, kao i predstavljanja različitih pogleda, tumačenja i činjenica zasnovanih na novim istraživanjima i izvorima, nudimo javnosti ovaj međunarodni tematski zbornik radova.

Drugi svetski rat – 75 godina kasnije tematski zbornik radova predstavlja rezultat trajne i višestrano korisne saradnje u oblasti istorijskih istraživanja između istraživača Instituta za strategijska istraživanja Univerziteta odbrane Republike Srbije, Instituta za noviju istoriju Srbije, Instituta za savremenu istoriju i Univerziteta u Banjoj Luci. Osnovu ove publikacije čini 38 radova naučnih radnika iz Srbije, Austrije, Bosne i Herce- govine, Rusije, Nemačke, Ukrajine, Bugarske, Poljske, Mađarske i Slovenije. Njen cilj je da proširi znanje i ponudi nove i inovativne rezultate zasnovane na novim činjenicama i sveobuhvatnijim istraživanjima o Drugom svetskom ratu. Većina radova bavi se specifičnim aspektima jugoslovenskog učešća u Drugom svetskom ratu (diplomatija, vojne operacije, okupacija/saradnja/otpor, genocid i nasilje, kultura sećanja). Međutim, ovde su prisutne i druge, malo poznate epizode Drugog svetskog rata van jugoslovenske teritorije.

Radovi su podeljeni u sedam tematskih celina smeštenih u dva toma. Prva tematska celina pod nazivom Na putu ka svetskom sukobu obuhvata članke koji pokrivaju vojnu i političku situaciju u širem regionu Balkana pre i neposredno posle početka rata, kao i događaje i procese koji su doveli do ulaska Jugoslavije u rat. Ovi radovi se bave složenim pitanjima jugoslovenskih odnosa sa susedima koji su se, jedan po jedan, kako je rat odmicao, priključivali Silama Osovine ili su već neko vreme bili uključeni u rat. Radovi ističu i značaj obaveštajne delatnosti, kao i značaj 27. marta 1941. godine kao datuma kada je Jugoslavija praktično odlučila na čiju stranu će stati.

Šest radova grupisano je u drugu tematsku celinu podnazivom Rat i diplomatija. Ovaj segment obrađuje širok spektar tema kao što su: sovjetski pogledi na organizovanje otpora protiv nemačke okupacije u Srbiji 1941. godine; Mađarska spoljna politika i okolnosti koje su dovele do priključenja Mađarske Silama osovine, njeno učešće u napadu na Jugoslaviju i okupaciji dela jugoslovenskih teritorija 1941. godine; veze četničkog pokreta Draže Mihailovića sa bugarskim pojedincima i organizacijama; bugarski pokušaji da se potpiše separatni mir sa saveznicima; odnose između jugoslovenske vlade u egzilu i četničkog pokreta, kao i planovi poljske vlade u egzilu za stvaranje održivog sistema bezbednosti u Istočnoj i Centralnoj Evropi.

Treća tematska celina posvećena je okupaciji i kolaboraciji i radovi iz ovog odeljka dominantno se bave srpskim iskustvom ovih pojava kao što su: organizacija nemačke policije u okupiranoj Srbiji; organizacija granične službe i granična bezbednost, poređenje različitih nivoa i intenziteta saradnje. Radovi iz ove je dinice pokrivaju i propagandni aspekt, kao i poteškoće i izazove koji su se javljali prilikom regrutovanja balkanskog stanovništva u SS jedinice.

Drugi tom počinje četvrtom i najvećom tematskom celinom. Sastoji se od osam radova grupisanih u celinu pod naslovom Ratne operacije i pokreti otpora. Ova celina obrađuje nekoliko različitih slučajeva vojnih operacija na Istočnom i Balkanskom frontu. Radovi pokrivaju kako složene i masovne operacije, tako i lokalne i male, poput nemačko-rumunske saradnje tokom prvih meseci kampanje protiv Sovjetskog Saveza 1941. godine; sovjetsko opkoljavanje nemačkih snaga tokom zime 1943; nemačku akciju protiv slovenačkih partizana u leto 1944; organizovanje partizanskog i četničkog pokretaotpora u okupiranom Beogradu; stvaranje tzv. Sremskog fronta nakon oslobođenja Beograda 1944. godine; okolnosti oko nemačkih priprema za odbranu Beča i potonje sovjetske ofanzive; ratnu štetu nanetu jugoslovenskom vojno-industrijskom kompleksu; kao i studiju slučaja o tome kako šira javnost percipira turbulentne događaje oko savezničkog bombardovanja i kasnijih borbi sa Crvenom armijom u aprilu 1945 i značajnih razaranja grada, na primepy Potsdama u Nemačkoj.

Petu tematsku celinu, pod nazivom Ličnosti