Detalji predmeta

• Stanje Polovno

Аутор - особа Јованчевић, Добривоје
Наслов Информбиро у Беранском и Андријевичком срезу / Добривоје-Дојо Јованчевић
Врста грађе књига
Језик српски
Година 1996
Издавање и производња Беране : Информативни центар, 1996 (Београд : Брза штампа)
Физички опис 405 стр. : илустр. ; 22 cm.
ISBN 86-7200-007-2
Напомене Тираж 500.
Предметне одреднице Информбиро -- Беране
Информбиро -- Андријевица istorija berana i andrijevice
Informbiro
Izvor: Wikipedia
Idi na navigacijuIdi na pretragu

Kominformski blok nakon raskola Tita i Staljina.
Komunistički informacioni biro (pun naziv: Informacioni biro komunističkih i radničkih partija; skraćeno Informbiro ili Kominform) je bila istočnoevropska organizacija komunističkih partija koja je delovala od 1947. do 1956.

Kominform je predstavljao prvu međunarodnu organizaciju komunističkih partija nakon raspuštenja Kominterne u drugom svetskom ratu. Kominform je osnovan 1947. godine sa sedištem u Beogradu, kao jedan od temelja Istočnog bloka, nakon raspada antihitlerovske koalicije i početkom hladnog rata.

Kominform je imao ukupno tri zasedanja. Prvo je održano u Beogradu (decembar 1947.), drugo u Bukureštu (jun 1948.) i treće u Budimpešti (novembar 1949.). Samo godinu dana nakon osnivanja, Kominformbiro se okrenuo protiv KPJ, koja je odbila da se povinuje Staljinu. Period neprijateljstva je trajao sve do početka "destaljinizacije" 1953. godine. Ubrzo potom, 1956. godine dolazi do nestanka Kominformbiroa.

Izraz Informbiro ili rezolucija Informbiroa je na prostoru bivše Jugoslavije postao sinonim za period u kome se jugoslovenski režim na čelu s Titom i KPJ ogradio od Staljinovog SSSR-a, a što je dovelo do početka neprijateljstva tadašnje Jugoslavije sa novostvorenim Istočnim blokom, ekonomske krize, ratnih napetosti i pojačanja unutrašnje represije prema stvarnim ili navodnim pristašama Staljina u Jugoslaviji čiji je najzloglasniji simbol Goli otok.

Na osnovu jugoslovenskih podataka od 468.175 članova KPJ i 51.612 kandidata za člana KPJ, za Rezoluciju Informbiroa izjasnilo se 55.000 komunista.[1] Svi "informbirovci" su bili isključeni iz partije, a 16.312 lica su bila podvrgnuta represalijama i zatvoreni u specijalne koncentracione logore na ostrvima Jadranskog mora - Goli otok i Grgur.[1]
1 Osnivanje Informbiroa
2 Počeci sukoba Tita i Staljina
3 Prva rezolucija Informbiroa protiv KPJ u Bukureštu
4 Otvorena borba Informbiroa i KPJ
5 Druga Rezolucija Informbiroa protiv KPJ u Budimpešti
6 Pomirenje Moskve i Beograda
7 Raspuštanje Informbiroa
Raspuštanje Informbiroa
Posle prvih rehabilitacija u Sovjetskom Savezu, i u ostalim zemljama Lagera izvršene su, negde u celini, a negde delimično rehabilitacije nevino osuđenih i pogubljenih komunista. Matijaš Rakoši je rehabilitovao Lasla Rajka i preuzeo odgovornost. Vlka Červenkova smenjuju sa funkcije premijera. Istovremeno Todor Živkov rehabilituje Trajča Kostova. Među najteže posledice Staljinove politike u DR Nemačkoj Valter Ulbriht navodi "pogrešne odluke prema Jugoslaviji i kršenje socijalističkih zakonitosti." U Čehoslovačkoj puštaju na slobodu Artura Londona. KP Kine osuđuje politiku Staljina.

U to vreme nikoga više nije iznenadilo ni saopštenje o raspuštanju Informacionog biroa. Ono glasi:

Stvaranje Informacionog biroa komunističkih i radničkih partija 1947. godine odigralo je pozitivnu ulogu za otklanjanje podvojenosti među komunističkim partijama, stvorene posle raspuštanja Kominterne, predstavljalo je značajan faktor jačanja proleterskog internacionalizma u redovima međunarodnog komunističkog pokreta i daljeg okupljanja radničke klase i svih trudbenika u borbi za čvrst mir, demokratiju i socijalizam...
Komunističke i radničke partije bez sumnje će i dalje prema svom nahođenju i uzimajući u obzir konkretne uslove svoga rada, vršiti međusobnu razmenu mišljenja o zajedničkim pitanjima borbe za mir, demokratiju i socijalizam, zaštite interesa radničke klase i svih trudbenika, mobilizacije narodnih masa za borbu protiv ratne opasnosti i uporedo s tim razmatrati pitanje saradnje s partijama i tendencijama koje su orijentisane ka socijalizmu, kao i sa drugim organizacijama koje teže jačanju mira i demokratije...

Nakon zvaničnog saopšenja o raspuštanju Informbiroa, prestao je da izlazi njegov glasnik "Za čvrst mir i narodnu demokratiju", kao i većina drugih glasnika.

Informacioni biro komunistističkih partija je zvanično raspušten 17. aprila 1956. godine.

Vidi još
Sovjetska isporuka naoružanja Jugoslaviji
Grčki građanski rat
Balkanska federacija
Raskol Tita i Staljina
Goli otok
Titoizam
Izvori
Rezolucija Informbiroa i 1948. godina u očima ruski historičara i istraživača
„Šezdeset godina rezolucije Informbiroa”. Arhivirano iz originala na datum 2016-03-07. Pristupljeno 2014-11-16.
Petar Požar, Jugosloveni žrtve staljinskih čistki (str. 336), Beograd, 1989.
„Slavko Ćuruvija: Ja, Vlado Dapčević”. Arhivirano iz originala na datum 2015-07-24. Pristupljeno 2014-08-10.
Literatura
V Kongres Komunističke partije Jugoslavije-Izveštaji i referati, Beograd, 1948.
Osmo redovno zasedanje Narodne Skupštine FNRJ-Ekspoze, Edvarda Kardelja i Moše Pijade, Beograd, 1949.
Veljko Vlahović, Šest godina postojanja narodne države, Beograd, 1949.
Bela knjiga o neprijateljskoj politici Vlade NR. Albanije prema Federativnoj Narodnoj Republici Jugoslaviji, Beograd, 1961.
Vladimir Dedijer, Izgubljena bitka Josifa Visarionoviča Staljina, Sarajevo, 1969.
Branko Petranović, Istorija Jugoslavije 1918-1978, Beograd, 1980.
Vladimir Dedijer, Novi prilozi za biografiju Josipa Broza Tita, knj.I-III, Rijeka, 1981-1984.
Grupa autora, Istorija Saveza Komunista Jugoslavije, Beograd, 1985.
Dragan Marković, Istina o Golom otoku, Beograd, 1987.
Branko Petranović i Momčilo Zečević, Jugoslavija 1918-1988, Tematska zbirka dokumenata, Beograd, 1988.
Vanjske veze
Kuda vodi nacionalizam Titove grupe? ("Pravda", 8. decembar, 1948.)
Rezolucija Informbiroa i 1948. godina u očima ruski historičara i istraživača
Šezdeset godina rezolucije Informbiroa Arhivirano 2016-03-07 na Wayback Machine-u
pru
Komunizam
pru
Savez komunista Jugoslavije
Normativna kontrola Uredi na Wikidati
WorldCat identitetiVIAF: 269853024LCCN: n84223337ISNI: 0000 0001 2225 4843GND: 5131329-7BNF: cb124728635 (podaci)NDL: 00566520NKC: kn20050503027
Kategorije: Nastanci 1947.Prestanci 1956.Političke organizacijeKomunističke partijeIstočni blokMeđunarodni odnosi Sovjetskog SavezaHistorija JugoslavijeHistorija Balkana
Osnivanje Informbiroa
Staljin je rujna 1947. obnovio neku vrst reducirane i regionalne Kominterne - Informacioni biro komunističkih partija. Ovo novo telo je osnovano u jesen, 27. septembra 1947. godine u Poljskoj. Članicama Kominforma postale su vladajuće komunističke partije SSSR-a, Poljske, Čehoslovačke, Mađarske, Rumunjske, Bugarske i Jugoslavije, kao i komunističke partije Francuske i Italije.[2] Na sastanak nisu bile pozvane KP Grčke (gde je tada bio građanski rat), KP Kine (koja se tada nalazila u teškoj borbi sa Čang Kaj Šekom), KP Engleske, kao ni komunističke partije Španije i Portugala.

Pored odluke da se osnuje Informbiro, doneta je i odluka da sedište Informbiroa bude grad Beograd. Neki smatraju da je razlog tome kako bi se "udovoljila Titova taština" i nadzirali njegovi potezi.[2]

Prvi zvanični sastanak novoosnovanog Kominforma se održao u Beogradu u decembru 1947. Za ovu svrhu sagrađen je današnji hotel Metropol u Beogradu, gde su sastanci održavani svakog dana. Raspravljalo se o redakciji organa Kominforma. Odlučeno je da se čitava redakcija bila u rukama predstavnika SKP Pavela Judina. Za ovu svrhu, Judin je iz Moskve dovodio Sovjetske novinare. Privremeno predstavništvo novog lista se nalazilo u tadašnjoj zgradi lista "Borba".

Počeci sukoba Tita i Staljina
Glavni članci: Balkanska federacija i Grčki građanski rat
Tihi sukob između Moskve i Beograda tinjao je još od osnivanja Kominforma. Došlo je do prvih razmimoilaženja na relaciji Beograd-Moskva naročito po pitanju Balkanske federacije. Staljin je javno iskritikovao Georgi Dimitrova i ocenio da je ta odluka preuranjena. Staljinu nije odgovarala Titova vodeća uloga u Albaniji i Grčkoj, gde je tada besneo građanski rat. Bojao se da će jugoslavenska potpora grčkim partizanima izazvati sukob sa Zapadom, na što SSSR nije bio spreman.[2]

Prva mera je bila ta što su Sovjeti iz Jugoslavije povukli svoje vojne stručnjake pod izgovorom da se prema postupalo neprijateljski. U Jugoslaviji su posle ovoga poskidani portreti sa likom Staljina, a Titovi su nestajali u istočnim zemljama. Potom su krenuli sukobi dopisima. Staljin je na čelo KPJ želio postaviti lojalnije kadrove poput Andrije Hebranga. On je, od ožujka do svibnja 1948., u tri tajna pisma upućena vodstvu KPJ, pokušavao izazvati raskol u jugoslavenskom vrhu.[2] Na sastanku CK KPJ koji se sastao da odgovori na Staljinovo pismo, Tito je rekao:

Wikiquote „Primiti pismo SKP(b), to je zabluda. I oni moraju da saznaju da je to zabluda. Primiti pismo, znači biti podlac, priznati ono što nije. Mislim da imamo pravo da govorimo na ravnoj nozi sa Sovjetskim Savezom... Kod njih postoji duboko nerazumijevanje onoga što se desilo kod nas... Ti si Crni, sebi uzeo pravo da više voliš SSSR od mene... Naša Partija je čista kao sunce. Ti, Crni, hoćeš da razbiješ njeno jedinstvo, hoćeš da razbiješ njeno rukovodstvo koje već jedanaest godina radi zajedno. To je rukovodstvo vezano krvlju sa narodom. Mi smo taj narod pozivali da daje najveće žrtve. Taj narod ne bi nas htio da trpi ni jedan dan kad bismo se pokazali nedostojni tih žrtava...[3]“
(Tito)
CK KPJ je odgovorio svojim pismom od 13. aprila 1948. Staljin potom zakazuje novo zasedanje Informbiroa u Bukureštu koje će raspravljati o situaciji u Jugoslovenskom CK. Tražio je da jugoslavensko rukovodstvo pošalje delegate na ovo zasedanje, a po mogućstvu da i sam Tito dođe. Tito mu je parirao uhićenjem Hebranga te odbijanjem da se suoči sa sovjetskim kritikama na zasjedanju članica Informbiroa što je zakazano u Bukureštu za konac lipnja 1948.[2]

Prva rezoluci