Detalji predmeta

• Stanje Polovno

Аутор - особа Бирман, Вернер, 1945-
Наслов Leto trideset devete : [uzbudljiv prikaz jedne sudbonosne godine] / Verner Birman ; preveo s nemačkog Milutin Stanisavac
Јединствени наслов Sommer 39. српски језик
Врста грађе књига
Језик српски
Година 2010
Издавање и производња Beograd : Laguna, 2010 (Beograd : Margo-art)
Физички опис 302 str. : ilustr. ; 20 cm
Други аутори - особа Станисавац, Милутин (преводилац)
ISBN 978-86-521-0542-7 (broš.)
Напомене Prevod dela: Sommer 39 / Werner Biermann
Tiraž 2.000
"Birman vrlo umešno povezuje veliku politiku i lične sudbine - to je savršeno napisana istorijska reportaža i očaravajuća slika jednog kratkog razdoblja koje će se završiti katastrofom." --> zadnja kor.
O autoru: str. [303]
Bibliografija: str. [287]-302.
Предметне одреднице Други светски рат (1939-1945) -- 1939 -- Историјска грађа

Svet pred ponorom.
Uzbudljiv prikaz jedne sudbonosne godine.
Bilo je vrlo toplo leto te godine kada su ljudi, barem nakratko, želeli da zaborave svakodnevne brige i sporenja velike politike. Kao i 1914, samo nekoliko sedmica kasnije, već na jesen izbiće rat do tada nepoznate žestine i neviđenih strahota.
Verner Birman na uzbudljiv način opisuje taj trenutak evropske istorije, tako dramatičan i bremenit posledicama – upravo leto 1939. I ne bavi se samo ulaskom nemačkih trupa u Prag ili paktom između Hitlera i Staljina. On pred nama rasprostire živu panoramu tih meseci – podseća nas na putovanje mladog Džona F. Kenedija u Evro

pu radi istraživanja građe za svoj doktorski rad, na let pilota Frica Vendela brzinom od 755,1 km/h, što postaje novi svetski rekord, na šlager Lalea Andersena Lili Marlen, kao i na spaljivanje pet hiljada slika „izopačene umetnosti“ u dvorištu komande berlinskih vatrogasaca. Birman vrlo umešno povezuje veliku politiku i lične sudbine – to je savršeno napisana istorijska reportaža i očaravajuća slika jednog kratkog razdoblja koje će se završiti katastrofom.

SUMMER OF 39: Florijan Ilijes (1971), autor ove knjige, po profesiji je zapravo novinar. Od 1997. do 1999. godine uređivao je rubriku feljtona u listu Frankfurter Algemajne Cajtung, a u naredne dvije godine uređivaće će rubrikuBerlinske strane u istom dnevniku. Nakon toga je glavni urednik feljtona u novoosnovanomFrankfurter Algemajne Zontagscajtung. 2008. godine prelazi u list Cajt u kojem uređuje rubriku feljtona i prilog za književnost. Njegov stil je – i u dobrom i u lošem smislu – žurnalistički, feljtonistički, publicistički. Iako je izdavačka produkcija na njemačkom govornom području ogromna, teško da je moguće i pomisliti da je 2009. godine Ilijesu mogla promaknuti knjiga Vernera Birmana Sommer 39 objavljena u izdanju Rovolta. Mada je Birman (1945) poznat i kao pisac i kao filmski autor, iza njega je takođe i novinarska karijera u Šternu. Kao filmadžija specijalizovan za dokumentarce na istorijsku tematiku, Birman je i svoju knjigu Leto trideset devete (Laguna, Beograd, 2010; sa njemačkog preveo Milutin Stanisavac) bazirao kao nastavak istog autorskog djelovanja – drugim sredstvima. Iako je na globalnom tržištu bila mnogo manje zapažena, Birmanova knjiga se doima kao uzor za Ilijesovu, ne u smislu da ju je Ilijes plagirao nego u smislu nadahnuća i usavršavanja formule. Ilijesova 1913. prevedena je na mnoge jezike i postala je bestseler. Birmanova 1939. je doživjela pokoje inostrano izdanje (uz srpsko, tu je, recimo, i tursko), ali uz mnogo manje pompe. Razloga je više: Ilijes je imao bolji tajming, a i stilski je napisao pitkiju i duhovitiju knjigu. Ipak, ideju da obradi period "zatišja pred buru" kroz kratke rezove iz biografija slavnih istorijskih ličnosti, a unutar strogo ograničenog vremenskog intervala, Verner Birman je očito realizovao prije njega. (Nemam ovdje prostora, a vrijedilo bi se opširnije pozabaviti načinima na koji različiti pisci i umjetnici unutar kratkog perioda od dvije ili tri godine razrađuju slične forme. S jedne strane, ovakav tip vickaste i vrckave poetike dobro se uklapa u horizont očekivanja savremenog čitaoca, pa bi se sličnosti i podudarnosti dobronamjerno mogle proglasiti i slučajnošću. S druge pak strane, ponešto ciničnije, a na tragu onog Flagusa iz Forsiranje romana-reke Dubravke Ugrešić, ne treba olako odbaciti mogućnost vrlo pragmatičnog i komercijalnog iskorištavanja tuđe zgodne fore.)
PARALELE: Imajući u vidu da su obe knjige prevedene sa njemačkog, da su obe dostupne u našim knjižarama i da govore o kratkim intervalima uoči velikih (svjetskih) ratova, najzanimljivije ih je čitati paralelno. Uz već pobrojane sličnosti, postoje i razlike, ali postoje i neke dodatne podudarnosti. Najprije o razlikama: Ilijes počinje s prvim januarom, a završava s trideset prvim decembrom, dok Birner počinje s desetim martom, a završava sa jedanaestim novembrom. (Ilijesa zanima cijela godina, a Birnera period od osam mjeseci i jednog dana, što će reći otprilike dvije trećine godine.) Takođe, Ilijes svakom mjesecu daje jedno poglavlje, dok Birner ima prolog (cijeli posvećen desetom martu 1939. koji je te godine pao u petak) i šest poglavlja, nevezanih u cijelosti za pojedine mjesece. (Evo naslova: Prolog: Niko nije ostrvo; 1. Martovske ide; 2. Đavolje napitak; 3. Daleko je mesec maj; 4. Rat nerava; 5. Marširanje uz muziku; 6. To je ipak rat, gospodo!) I okvir je, naravno, drugačiji: poslije Ilijesove posljednje tačke preostaje još pola godine mira, dok Birnerova hronika, makar dominantno predratna, obuhvata i više od dva mjeseca rata. U formalnom smislu, i Birner piše u pasusima, mada u prosjeku dužim od Ilijesovim; takođe, njegovi pasusi naslovima podsjećaju na dnevničke zapise – uvijek imaju preciziran datum i mjesto radnje. Evo primjera: "25. avgust, Beverli Hils, Los Anđeles. Vrhunac krize, beleži Klaus Man. Mnogo brže od većine drugih, takođe brže od svog oca koji se upušta u neodržive spekulacije, Klaus Man je shvatio značenje nemačko-ruskog ugovora, njegov moralni šok: politički, sa Staljinovog stanovišta,možda vrlo mudro. Ali ideološki, nizak udarac. Nerazmrsiva konfuzija. Kakva je sada platforma s koje se borimo? Vidi da se raspao dosadašnji savez socijalista i komunista, antifašistički Narodni front protiv Hitlera. Razbijen je zbog nacionalnog interesa Rusije. – Kablogram od Gola iz Ciriha: ‘skeptično vedar", Erika se ukrcala,roditelji u Štokholmu."