Detalji predmeta

• Stanje Nekorišćeno

MLADENKA IVANKOVIĆ

JEVREJI U JUGOSLAVIJI 1944-1952 - kraj ili novi početak

Izdavač - Institut za noviju istoriju Srbije, Beograd

Godina - 2009

396 strana

24 cm

Edicija - Biblioteka Studije i monografije

ISBN - 978-86-7005-071-6

Povez - Tvrd

Stanje - Kao na slici, tekst bez podvlačenja



SADRŽAJ:
Predgovor

UVOD
Prisutnost jevrejskog stanovnistva na teritorijama od kojih je formirana jugoslovenska država - pre njenog proglašenja
Život u Kraljevini
Ratni period

1. BILANS STANJA SA KOJIM JE JEVREJSKO STANOVNIŠTVO OTPOČELO ŽIVOT U NOVOJ JUGOSLAVIJI
Društveno-ekonomske i političke prilike posle rata
Bilans stanja sa kojim je jevrejsko stanovništvo otpočelo život u novoj Jugoslaviji

2. DOGADJANJA NA BLISKOM ISTOKU KOJA SU, NA KRAJU, REZULTIRALA STVARANJEM DRŽAVE IZRAEL ULOGA JUGOSLAVIJE U TOM PROCESU I ODREDJIVANJE PREMA NJOJ

3. REKONSTRUISANJE OSNOVNE JEVREJSKE ORGANIZACIJE U JUGOSLAVIJI (SAVEZ JEVREJSKIH VEROISPOVEDNIH OPŠTINA JUGOSLAVIJE) I POKUŠAJ REKONSTRUISANJA RADA OSTALIH PREDRATNIH JEVREJSKIH JUGOSLOVENSKIH ORGANIZACIJA
Rekonstruisanje Saveza jevrejskih veroispovednih opština Jugoslavije
Radna tela Saveza i koordinacija rada jevrejskih veroispovednih opština na teritoriji Jugoslavije
Pokušaj obnavljanja i opstanka Udruženja ortodoksnih jevrejskih veroispovednih opština
Pokušaj rekonstrukcije rada Saveza cionista Jugoslavije
Saradnja sa svetskim jevrejskim organizacijama

4. ORGANIZOVANJE VERSKOG ŽIVOTA
Opšti okviri za organizovanje verskog života
Organizovanje verskog života jevrejske zajednice
Formiranje Verske sekcije pri Savezu i ustanovljenje verskih pravila ponašanja u novim uslovima
Održavanje redovne verske službe i nastave veronauke u pojedinim JVO na teritoriji Jugoslavije
Evidentiranje stanja sakralnih objekata, predmeta i verskih knjiga i njihovo prikupljanje
Formiranje Duhovnog suda i održavanje Konferencije rabina Jugoslavije
Socijalno osiguranje sveštenika

5. HUMANITARNO-SOCIJALNA DELATNOST
Opštinska prihvatilišta i menze
Prihvtilište i domovi za stare u Zagrebu
Dom za ratnu siročad u Beogradu
Jevrejska zabavišta u Beogradu i Zagrebu
Staranje Saveza o jevrejskoj studentskoj omladini

6. KULTURNO - PROSVETNA DELATNOST
Kulturno - prosvetna delatnost u okvirima Saveza
Održavanje priredbi i kulturnih večeri
Jevrejska omladinska udruženja i horovi
Realizacija ideje o izdavanju časopisa Saveza
Osnivanje omladinske grupe "Survival"
Doprinos istaknutih jevrejskih kulturnih radnika jugoslovenskom kulturnom nasledju

7. ŽIVOT U JUGOSLAVIJI I SAZREVANJE ŽELJE ZA ISELJAVANJEM U IZRAEL

8. ISELJAVANJE
Pomoć Saveza pri ilegalnom iseljavanju jevrejskih izbeglica preko teritorije Jugoslavije
Pojedinačno iseljavanje
Organizovano iseljavanje (Alije)
Preostale jevrejske veroispovedne opštine na teritoriji Jugoslavije i demografske promene nastale kao posledica iseljavanja
Ostali aspekti posledica iseljavanja

9. ZAKLJUČAK
Summary
Izvori i literatura
Registar ličnih imena


"Knjigom Mladenke Ivanković, Jevreji u Jugoslaviji (1944–1952), Kraj ili novi početak, (Institut za noviju istoriju Srbije, 2009), koja je, u stvari, njena doktorska disertacija, dobili smo poslednju, bar zasad, kariku u lancu dela ne samo srpskih već i hrvatskih i drugih istoričara koja obrađuju najnoviju istoriju Jervreja na teritoriji bivše Jugoslavije, pa time i Srbije (pod najnovijom podrazumevamo period posle 1 svetskog rata do raspada Jugoslavije). Mislimo na knjige prof. Milana Ristovića, dr Milana Koljanina, prof. Ive Goldštajna i drugih, uključujući i pojedine strane autore, kao i mnoge knjige u tom razdoblju čiji se autori-istoričari samo u nekim delovima bave Jevrejima. Ne treba zaboraviti dela neprofesionalnih istoričara, priznatih za ozbiljne istraživače, kao što su Jaša Romano. Ženi Lebl. Slavko Goldštaйn i drugi, kao ni mnoštvo objavljenih sećanja i svedočenja o tom periodu, pretežno o holokaustu tokom II svetskog rata, koja su takođe važan izvor za istoričare.

Jevreji u Srbiji, kao i bivšoj Jugoslaviji, bili su, a pogotovo su danas, tzv. mikro zajednica. Dok su uoči II svetskog rata činili oko 0,45-0,5 odsto stanovništva Kraljevine Jugoslavije, posle rata su spali na oko 0,06 odsto, a posle iseljenja većeg dela u Izrael na oko 0,02 odsto ili 0,2 promila. U Srbiji se na popisu 20002. godine kao Jevreji po nacionalnoj, odn. etničkoj pripadnosti izjasnilo 1.156 lica ili oko 0,0145 odsto, ali se može pouzdano reći da ih danas u stvari ima otprilike dvaput više, tj. do 0,03 odsto. To je manje od stotog dela najvećih manjinskih zajednica - romske, mađarske, bošnjačke, albanske i oko postotka pripadnika nemačke, grčke, cincarske zajednice.

Postavlja se pitanje zašto istoričari toliko izučavaju upravo istoriju jevrejske zajednice kod nas (što je slučaj i u svetu, pre svega zapadnom), a veoma malo ili nimalo ostalih naših manjinskih zajednica, o kojima nema ozbiljnih istraživanja i knjiga. Razlog je, možda, u tome što je sudbina Jevreja u Evropi holokaust bila jedinstven slučaj u istoriji (delimično su je delili samo Romi), koji je dao povod za definisanje posebnog krivičnog dela genocida (termin je 1944. godine stvorio Rafael Lemkin), koji se čini i u naše doba; u obilju istraženog ili još neistraženog materijala u njegovoj sve većoj dostupnosti kako vreme odmiče; u nekim specifičnostima po kojima se jevrejska zajednica razlikuje od drugih, što privlači posebno interesovanje; u sve rasprostranjenijem antisemitizmu, koji stalno drži Jevreje u žiži pažnje; u celoj jevrejskoj višemilenijumskoj istoriji.

Mladenka Ivanković je uložila izuzetan trud u istraživanje, što se vidi iz broja korišćenih arhivskih fondova, štampe i literature (149 dela). Da bi neke stvari mogla bolje razumeti, morala je naučiti mnogo toga iz jevrejske istorije, kulture, religije, tradicije, običaja, značenja pojedinih termina i reči. U tome je u velikoj meri uspela. Naravno, moglo se ići još više u širinu i dubinu, ali to svakako premašuje vremenske i druge mogućnosti jedne osobe. Učinila je kratak, dosta dobar osvrt i na prethodna razdoblja, naročito na ono II svetskog rata i holokausta, koji je ostavio neizbrisiv trag kod tadašnje i svih budućih generacija Jevreja, a u velikoj meri i danas utiče na njihov život i životne opcije. U njenoj knjizi ima delova koji predstavljaju otkriće za sadašnje generacije Jevreja, čak i za one koje interesuje njihova lokalna istorija. S druge strane, ono o čemu je pisala ima velik značaj za razumevanje potonjih zbivanja u razdoblju posle 1952. godine, do raspada SFRJ i svega što je do toga dovelo, kao i ponašanje Jevreja, koje neki nazivaju poslednjim Jugoslovenima.

Mada je u celini ocena knjige veoma dobra, neizbežno u njoj ima grešaka i propusta, ali nisu suštinske prirode i ne umanjuju vrednost teksta. Posebno smeta, međutim, nedopustivo velik, gotovo na svakoj strani, broj štamparskih grešaka."



Ako Vas nešto zanima, slobodno pošaljite poruku.

David Alkalaj David Dača Alkalaj Albert Altarac Artur Balfour David Ben Gurion Oto Bihalji Merin Aleksandar Binder Fred Binder Stevan Braun Josip Broz Tito Aleksandar Čelebonović Marko Čelebonović Ivan Čerešnješ Cadik Danon Oskar Danon Oskar Davičo Robert Deutsch Jean Baptiste Duroselle Amin El Huseini Walter Eytan Eli Finci Bata Naftali Gedalja Hinko Gebelštajn Uberal Georg Josif Geršon Devid Goldberg Ivo Goldštajn Slavko Goldštajn Paul Benjamin Gordiejew Bernard Griner Josip Hauer Ivan Hofman Moše Išaj Zoran Janjetović Romano Jaša Lasvoslav Kadelburg Solomon Kalderon Kerkanen Hinko Kiš Milan Koljanin Martin Komloš Žak Konfino Ženi Lebl Aleksandar Levi Josif Levi Adam Mevorah Pavle Nojberger David Perera Branko Petranović Moša Pijade Nebojša Popović Fridrih Pops Slavko Radej Radmila Radić Aleksandar Ranković Džon Rejner Andrija Remenji Jaša Romano Menahem Romano Ruben Rubenović Isak Samokolvija Aleksandar Štajner Lazar Trifunović Hinko Urbah Haim Vajcman Albert Vajs Frederk Vajt