Detalji predmeta

• Stanje Polovno

Srpski između velikih i malih jezika
Predrag Piper

Knjiga prof. dr Predraga Pipera osvetljava najznačajnija
pitanja s kojima se srpski jezik susreće na početku trećeg
milenijuma – od jezičke politike do jezičke kulture, pomažući nam
da razumemo dramatične promene s kojima smo se suočavali.

Prvi put kod nas profesor Piper uvodi pojam jezičke ekologije.

Format 135mm x 200mm
Povez Tvrdi
Pismo ćirilica
Broj strana 386
PREDGOVOR

Na kraju drugog i na početku trećeg milenijuma srpski narod obreo se u iskušenjima koja idu među najveća u njegovoj ukupnoj istoriji. Još se ne nazire kakav će biti njihov konačan ishod, ali je jasno da u njima jezička problematika ima važno mesto. Ovo je knjiga o nekim od glavnih pitanja sadašnjeg statusa srpskog jezika i srpske filologije, a donekle i o mogućnostima da se on učini boljim.

Kao što su se Srbi na razmeđu milenijuma našli nespremni na putu interesa velikih sila i njihovih malih bližih i daljih „saveznika“, slično tome se i srpski jezik zatekao u okolnostima koje su tokom jednog desetleća korenito promenile njegov status u nekim delovima srpskog jezičkog prostora, ali su duboko zahvatile i u njegovo biće i odnos s drugim jezicima.

Kao što se ekologijom u užem smislu naziva nauka koja ima za predmet proučavanje odnosa, oblik i stepen usklađenosti ili neusklađenosti čoveka i njegove prirodne okoline, tako se i socijalna ekologija bavi različitim vidovima čovekove harmonizovanosti s njegovom društvenom okolinom ili odsustvom tog kvaliteta. Na sličan način, ekolingvistika, koja je glavna problemska oblast u ovoj knjizi, ima za predmet odnose među jezicima, kao i odnos ljudi prema jeziku i jezicima sa stanovišta mogućih usaglašenosti i neusaglašenosti, uzajamnog kulturnog obogaćivanja ili, naprotiv, različitih oblika konflikata i zagađivanja društvenih odnosa, u kojima jezik ima važno, ako ne i osnovno mesto.

Naslov knjige nije jednoznačan. Mogućnosti različitog shvatanja smisla takvog naslova određene su prvim odeljkom u knjizi, u kojem je pokazana višeznačnost naziva veliki jezici i mali jezici. Prirodno je da je za svakoga maternji jezik njemu najbliži i najvažniji, pa u tom smislu i najveći jezik. Međutim, iako srpski jezik prema broju govornih predstavnika nikada nije išao u grupu tzv. velikih jezika, danas se on prema mnogim znacima počeo uočljivo smanjivati. O tome se govori u više delova ove knjige, a posebno u odeljku Srpski jezik na početku veka.

Drugi deo knjige posvećen je više srpskoj i slovenskoj filologiji nego samom srpskom jeziku, i nekim istraživanjima koja su u izvesnom pogledu važna za pitanja razmotrena u prvom delu.

Pojedini odeljci knjige (trinaest od dvadeset dva) bili su objavljeni u različitim publikacijama (v. bibliografiju na kraju knjige), a za ovu priliku su manje ili više prerađeni i dopunjeni.

Predrag Piper